Tentoonstelling
Vier maanden na de Europese Raad van Keulen is het uiteindelijk in Tampere, Finland, waar de specifieke werkmethoden en precieze samenstelling worden vastgelegd van de werkgroep die belast is met de opstelling van een ontwerptekst over de grondrechten. Voor de eerste keer in de geschiedenis zullen leden van het Europees Parlement en nationale parlementsleden, vertegenwoordigers van de staatshoofden en regeringsleiders en de Europese Commissie samenkomen om een grondwettelijke tekst uit te werken.
De 62 leden van de werkgroep beginnen op 17 december 1999 in Brussel aan de tekst te werken. Op verzoek van verschillende leden van het Europees Parlement nemen ze de symbolische benaming “Conventie” aan. De Conventie bestaat uit leden van het Europees Parlement (16) en afgevaardigden van de nationale parlementen (2 per lidstaat, 30 in totaal), en uit vertegenwoordigers van de regeringen (toen 15) en de Europese Commissie (1). Daarnaast zijn twee vertegenwoordigers van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen en twee vertegenwoordigers van de Raad van Europa, waaronder een vertegenwoordiger van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, aanwezig bij de vergaderingen. Verder wordt er voorzien in een dialoog met het Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio’s en de Europese Ombudsman. Tot slot wordt het idee geopperd de kandidaat-lidstaten van de Europese Unie, sociale groepen en deskundigen uit te nodigen om deel te nemen aan het debat.
Roman Herzog, voormalig voorzitter van het Duits grondwettelijk hof in Karlsruhe en voormalig president van de Bondsrepubliek Duitsland, zit de Conventie voor, omdat hij aan de basis staat van het initiatief. Hij wordt bijgestaan door een redactiecomité (presidium). De Conventie gaat ook nauwer samenwerken met het team van het secretariaat-generaal van de Raad en de overkoepelende taskforce die speciaal is opgezet om de afgevaardigden van het Europees Parlement te helpen tijdens de volledige duur van de werkzaamheden. De Conventie en het presidium komen voor het eerst samen in de kantoren van de Raad, maar daarna vinden hun werkzaamheden nagenoeg altijd in het Europees Parlement in Brussel plaats. Dit maakt het voor de leden van het Europees Parlement aanzienlijk makkelijker hun voortrekkersrol te vervullen bij de opstelling van het Handvest.
Het wordt snel duidelijk dat de heterogene samenstelling van de Conventie gunstig is voor de ontwikkeling van de debatten. In de negen maanden waarin de Conventie aan de tekst werkt, komt een ongekende dialoog met het maatschappelijk middenveld tot stand. Tientallen niet-gouvernementele organisaties worden gehoord en leveren een bijdrage. De Conventie beslist meteen in het begin haar besluiten op basis van consensus te nemen. De werkzaamheden van de Conventie zijn bijzonder transparant: de vergaderingen zijn openbaar en alle documentatie is vrij toegankelijk op het internet, via een speciale website.