- Έκθεση: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο
- Η ζωή του Αντρέι Ζαχάρωφ
Ο Αντρέι Ζαχάρωφ γεννιέται στη Μόσχα στις 21 Μαΐου 1921. Μεγαλώνει σε οικογένεια επιστημόνων και σπουδάζει φυσική στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της σοβιετικής πρωτεύουσας. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το κέντρο ερευνών στο οποίο εργάζεται ασχολείται με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Ο Ζαχάρωφ παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της πρώτης βόμβας υδρογόνου της Σοβιετικής Ένωσης, της οποίας η δοκιμή γίνεται τον Αύγουστο του 1953. Συνιστά πρότυπο Σοβιετικού πολίτη. Τιμάται με το βραβείο Λένιν το 1950 και γίνεται το νεότερο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ.
Θεωρείται ο «πατέρας της σοβιετικής βόμβας υδρογόνου». Περιβάλλεται με εκτίμηση από το κομμουνιστικό καθεστώς για τη συμβολή του στο πυρηνικό πρόγραμμα της Σοβιετικής Ένωσης. Ωστόσο, ο Ζαχάρωφ ανησυχεί όλο και περισσότερο για τον αυξανόμενο αριθμό πυρηνικών δοκιμών. Οι αναζητήσεις του σταδιακά κατασταλάζουν σε πολιτική διαφωνία. Αρχικά επικρίνει την κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών. Σύντομα αφοσιώνεται πλήρως στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας και γίνεται ένας από τους σημαντικότερους αντιφρονούντες διανοούμενους στη Σοβιετική Ένωση.
Το 1968 δημοσιεύει κρυφά ένα δοκίμιό του με τίτλο «Σκέψεις για την πρόοδο, την ειρηνική συνύπαρξη και την ελευθερία του πνεύματος». Εκεί τάσσεται υπέρ της εμβάθυνσης μιας στρατηγικής ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Ζαχάρωφ υπερασπίζεται δημόσια τους πολιτικούς κρατούμενους και συμμετέχει το 1970 στη δημιουργία της επιτροπής για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την υπεράσπιση των θυμάτων πολιτικών δικών. Λόγω των απόψεων που εκφράζει, το σοβιετικό καθεστώς τού επιβάλει ολοένα και αυστηρότερα μέτρα, ενώ πέφτει θύμα σφοδρών επιθέσεων από τον Τύπο.
Ο Ζαχάρωφ τιμάται με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1975, αλλά του απαγορεύεται να εγκαταλείψει τη Σοβιετική Ένωση. Το βραβείο παραλαμβάνει αντ’ αυτού στο Όσλο η σύζυγός του, Γελένα Μπόνερ. Το 1980 αφαιρούνται από τον Ζαχάρωφ όλοι οι τιμητικοί τίτλοι και τίθεται σε κατ’ οίκον περιορισμό έως το 1986. Με τη χαλάρωση της κυβερνητικής πολιτικής που φέρνει η γκλάσνοστ, εκλέγεται στο προεδρείο της Ακαδημίας Επιστημών και στο κοινοβούλιο της Σοβιετικής Ένωσης. Πεθαίνει την ίδια χρονιά στη Μόσχα στις 14 Δεκεμβρίου 1989, στα 68 του χρόνια.