Historia

8 artystek botanicznych z Europy

ilustracja botaniczna przedstawiająca roślinę o czerwonych i zielonych liściach

Ich wkład w sztukę i naukę

przez
Aleksandra Strzelichowska (otwiera się w nowym oknie) (Europeana Foundation)

Przeczytaj historie ośmiu kobiet, które stworzyły niezwykle szczegółowe i precyzyjne obrazy roślin, przyczyniając się do rozwoju zarówno sztuki, jak i nauki – pomimo wyzwań, takich jak między innymi utrudniony dostęp.

Berthe Hoola van Nooten

Berthe Hoola van Nooten (1817–1892) była holenderską artystką botaniczną znaną z ilustracji ujętych w atlasie „Fleurs, Fruits et Feuillages Choisis de l'Ile de Java”, które stworzyła w latach 1863–64.

W 1863 roku w Brukseli artystka opublikowała 40 rycin przedstawiających ciekawe gatunki roślin z Jawy. Zostały one zadedykowane Zofii Matyldzie, żonie króla Wilhelma III Holenderskiego. Mężem artystki był Dirk Hoola van Nooten. Podróżowali wspólnie, a w Nowym Orleanie założyli protestancką szkołę dla dziewcząt. Berthe Hoola van Nooten zmarła w ubóstwie w Dżakarcie w wieku 74 lat.

ilustracja botaniczna przedstawiająca roślinę o czerwonych i zielonych liściach
Ilustracja botaniczna przedstawiająca gałąź rośliny z żółtymi bananopodobnymi owocami

Madeleine Françoise Basseporte

Madeleine Françoise Basseporte (1701–1780) była francuską malarką, która urodziła się i zmarła w Paryżu. Zanim została nadworną malarką królewskiego ogrodu i gabinetu – pierwszą kobietą piastującą to stanowisko – specjalizowała się w portretach pastelowych.

Basseporte słynęła z ilustracji botanicznych, w których stosowała naukowe podejście, uwzględniające strukturę roślin. Wywarła duży wpływ na edukację i kształcenie innych artystów, w tym córek króla Ludwika XV.

ilustracja botaniczna przedstawiająca jasnoniebieskie i różowe kwiaty
ilustracja botaniczna przedstawiająca rośliny o czerwonych kwiatach i zielonych liściach

Alida Withoos

Alida Withoos (ok. 1661/62–1730) była holenderską artystką botaniczną i malarką, urodzoną w Amersfoort. Warsztatu uczył ją ojciec. Za jej czasów obecność kobiet w świecie sztuki nie była czymś powszechnym. Niemniej Withoos zyskała renomę jako malarka, zwłaszcza dzięki swoim obrazom botanicznym.

Była jedną z wielu artystek i artystów malujących rośliny w wiejskim domu Vijverhof na zlecenie kolekcjonerki sztuki i ogrodniczki Agnes Block. W 1687 roku namalowała pierwszego ananasa wyhodowanego w Europie.

ilustracja botaniczna przedstawiająca rośliny o różowych kwiatach i zielonych liściach
ilustracja botaniczna przedstawiająca rośliny o różowych kwiatach i zielonych liściach, z motylem

Johanna Helena Herolt-Graff

Johanna Helena Herolt (1668–1723) była XVIII-wieczną artystką botaniczną z Niemiec, którą w tajniki sztuki malarskiej wtajemniczyła matka, Maria Sybilla Merian.

Artystka słynie z obrazów o tematyce kwiatowej i botanicznej, podobnych stylem do twórczości matki. Herolt i jej matka współpracowały przy licznych pracach, w tym przy atlasie o Insektach z Surinamu, który cieszył się szczególną popularnością. Jej obrazy mają żywą, bogatą kolorystykę, która odznacza się na pergaminie. Artystka wiedziała, jak komponować rośliny, aby uzyskać jak najlepszy rezultat.

ilustracja botaniczna przedstawiająca wiele różnych gatunków śliwek
ilustracja botaniczna przedstawiająca jasnożółty słonecznik

Augusta Innes Withers

Augusta Hanna Elizabeth Innes Withers (1792–1877) była angielską ilustratorką historii naturalnej, znaną ze współpracy z Sarą Drake nad atlasem „The Orchidaceae of Mexico and Guatemala” autorstwa ogrodnika Jamesa Batemana.

Została mianowana malarką kwiatów na dworze królowej Adelajdy i królowej Wiktorii. Ponadto tworzyła ilustracje do różnych publikacji, w tym do „Magazynu Pomologicznego” Johna Lindleya.

ilustracja botaniczna przedstawiająca roślinę o zielonych liściach oraz czerwonych i żółtych kwiatach
ilustracja botaniczna przedstawiająca dwa owoce mango

Sarah Anne Drake

Sarah Anne Drake (1803–1857) była angielską ilustratorką botaniczną znaną ze współpracy z Johnem Lindleyem i Augustą Innes Withers.

Stworzyła ponad 1000 ilustracji do publikacji takich jak „Katalog Botaniczny” Edwardsa, „Orchidaceae of Mexico and Guatemala” Jamesa Batemana, „Plantae Asiaticae Rariores” Nathaniela Wallicha oraz „Ilustracje botaniki i innych gałęzi historii naturalnej Himalajów” Johna Forbesa Royle'a.

Jej kariera dobiegła końca, gdy „Katalog Botaniczny” zakończył działalność w 1847 roku, a Drake wróciła do Norfolk, aby opiekować się starszymi krewnymi.

ilustracja botaniczna przedstawiająca kwiat z zielonymi liśćmi i małymi czerwonymi, żółtymi i białymi płatkami
ilustracja botaniczna przedstawiająca kwiat z zielonymi liśćmi oraz małymi fioletowymi i żółtymi płatkami

Elisa-Honorine Champin

Elisa-Honorine Champin była francuską akwarelistką i specjalistką w technice litografii. Zasłynęła z malowania kwiatów, owoców i warzyw.

W latach 1833–1836 wystawiała swoje prace pod panieńskim nazwiskiem Pitet. Po ślubie z francuskim malarzem Jean-Jacques Champinem w 1837 roku malarka zaczęła używać nazwiska męża. Stworzyła plakaty przedstawiające warzywa dla „Le Jardin Potager”, które zostały wydrukowane przez Lemercier & Cie i wykorzystane jako reklamy dla Vilmorin-Andrieux, firmy sprzedającej nasiona.

ilustracja botaniczna przedstawiająca fioletowe i różowe kwiaty z zielonymi liśćmi
ilustracja botaniczna przedstawiająca czerwone, różowe i niebieskie kwiaty z zielonymi liśćmi

Frances Elizabeth Tripp

Frances Elizabeth Tripp (1832–1890) była brytyjską botaniczką, ilustratorką botaniczną, filantropką i pisarką. Była autorką „Brytyjskich mchów, ich siedlisk, aspektów, struktur i zastosowań” – dwutomowego dzieła opublikowanego po raz pierwszy w 1868 roku, które zostało zilustrowane przez Tripp i pokolorowane przez Benjamina Fawcetta.

Tripp otrzymała znaczny spadek po babce i wykorzystała go do prowadzenia badań naukowych i celów charytatywnych, w tym wspierania organizacji Kyrle Society, działającej na rzecz reform społecznych i ustanowienia brytyjskiej organizacji poświęconej ochronie dziedzictw kulturowego, National Trust.

Zmarła w Londynie w 1890 roku po zawale serca.

szczegółowa ilustracja botaniczna przedstawiająca liście mchu
szczegółowa ilustracja botaniczna przedstawiająca liście mchu