Wystawa
Wiele europejskich tradycji ma swoje początki w świętach religijnych. Często spotykanym motywem jest okres postu i refleksji poprzedzający czas uczt i obfitości lub następujący po nim.
Post
Post stanowi jeden z rytuałów religijnych, zaś powiązane z nim zwyczaje mają również znaczenie praktyczne: wykończenie zapasów żywności przed postem lub zaoszczędzenie jedzenia na inny czas.
Wielu osobom Boże Narodzenie kojarzy się z ucztowaniem i obfitością jedzenia.
W Chorwacji istnieje zwyczaj poszczenia lub spożywania skromnych posiłków w wigilię Bożego Narodzenia (Badnji Dan), aby uhonorować ludzi, którzy mają mniej od nas. Po całodniowym poście wielu ludzi je skromny posiłek składający się z suszonego dorsza („bakalar”) lub innej ryby, a na kolację sałatki lub kapustę.
Obfity posiłek spożywa się dopiero w dzień Bożego Narodzenia.
W chrześcijańskich wspólnotach Wielki Post, rozpoczynający się 40 dni przed Wielkanocą, jest uważany za okres powstrzymywania się od jedzenia i zabaw, co ma symbolizować 40 dni spędzonych przez Jezusa na pustyni. Wielki Post rozpoczyna się w Środę Popielcową. W tradycji anglosaskiej poprzedzający go dzień jest określany mianem „Shrove Tuesday”, tłustego wtorku, chociaż obecnie mieszkańcy Wysp Brytyjskich i Irlandii znają go lepiej pod nazwą Dnia Naleśnika (Pancake Day). Tradycyjnym daniem w ten dzień były właśnie naleśniki, które przygotowywano, aby zużyć „bogate” składniki takie jak jaja, mleko czy cukier przed okresem postu.
Fińskie zwyczaje w ostatkowy wtorek Laskiainen są związane z jedzeniem przed rozpoczęciem Wielkiego Postu.
Finowie spędzają ten dzień na świeżym powietrzu, jeżdżąc na sankach, łyżwach lub nartach, w towarzystwie przyjaciół lub rodziny.
Po długim dniu spędzonym na aktywnościach zaostrzających apetyt następuje posiłek, na który składają się tradycyjnie tłuste dania, takie tak grochówka i „laskiaispulla”, fińska słodka bułeczka przekrojona na pół i nadziana bitą śmietaną z masą migdałową lub dżemem.
Karnawałowe uczty
W innych krajach dzień przed rozpoczęciem Wielkiego Postu nosi nazwę „Mardi Gras” (tłustego wtorku) i stanowi kulminację karnawałowych obchodów. Tradycje karnawałowe w krajach Europy są bardzo różne; ten czas jest najhuczniej obchodzony w tych częściach Europy, w których mieszkają duże społeczności katolików.
Wszystkie te zwyczaje łączy obfitość wszystkiego, przekraczanie granic i huczne świętowanie przed nadejściem Wielkiego Postu.
Karnawał to czas parad, balów maskowych, publicznych przyjęć, obfitości jedzenia i picia oraz powszechnego łamania reguł.
Tradycyjnym rzymskim zwyczajem związanym z Mardi Gras jest La Smozza. Podczas karnawału można było bezkarnie łamać niektóre surowe przepisy dotyczące porządku publicznego, wywodzące się z reguły z zasad religijnych. Ludzie mogli zachowywać się swobodniej, bez zbytnich obaw o konsekwencje.
W Mardi Gras wiele osób przywdziewa wymyślne kostiumy, zaś po zapadnięciu zmroku odbywa się La Smozza: urokliwy wyścig ze świecami, którego uczestnicy biegną ze świecami lub latarenkami, usiłując jednocześnie zdmuchnąć światła niesione przez innych.
Karnawał jest świętowany w całej Europie od wielu stuleci. Jedne najstarszych obchodów karnawału ma miejsce w Nicei (Francja) — najstarsze wzmianki o zabawach karnawałowych w tym mieście pochodzą z 1294 r. n.e.
Począwszy od drugiej połowy XIX w., podczas karnawału przez Niceę przechodzi parada z ludźmi z twarzami zasłoniętymi maskami, gigantycznymi kukiełkami oraz platformami przyozdobionymi dekoracjami z papier-mâché.
Obecnie karnawał trwa przez dwa tygodnie poprzedzające Wielki Post, co roku ma też inny motyw przewodni.
W Niemczech karnawał jest określany słowem „Fasching”. Ten film z 1905 r. przedstawia karnawałową procesję w miejscowości nieopodal Frankfurtu.
Zobacz więcej: Karnawał w różnych krajach Europy - galeria
Odbywający się we włoskim mieście Piza historyczny festiwal Gioco del Ponte jest zakorzeniony w tradycji karnawałowej. Jest to gra, rozgrywka lub bitwa między drużynami reprezentującymi różne dzielnice miasta, usiłującymi przepchnąć wózek przez most rozciągający się nad rzeką Arno.
Obecnie festiwal odbywa się w czerwcu, ale oryginalnie jego zaczynał się w dzień św. Antoniego (17 stycznia) i trwał przez cały okres karnawału, kończąc się wraz z początkiem Wielkiego Postu.
Chaotyczna, nieuporządkowana bitwa o most doskonale odzwierciedla karnawałowy charakter tej zabawy, z typowym dla karnawału zawieszeniem obowiązujących zasad i przekraczaniem granic.
Ramadan
O ile karnawałowe zabawy i uczty poprzedzają okres postu, dla europejskich muzułmanów trwający przez miesiąc Ramadan oznacza zabawy i uczty po całodniowym poście.
Podczas Ramadanu ludzie jedzą i piją przed świtem, a następnie ściśle poszczą aż do zachodu słońca. Post umożliwia oczyszczenie ciała z toksyn po całym roku jedzenia i picia. W tym miesiącu muzułmanie więcej się modlą i medytują w porównaniu z innymi miesiącami, a także odwiedzają meczety pięć razy dziennie, aby uczestniczyć w nocnych modlitwach Tarawih.
Wieczorne posiłki w okresie Ramadanu noszą nazwę iftar. Największa uczta, odbywająca się pod koniec miesiąca, trwa aż trzy dni, a związane z nią obchody różnią się w zależności od kraju.
Koniec Ramadanu wyznacza święto Id al-Fitr (Święto Przerwania Postu). Pierwszego dnia ludzie jedzą obfite śniadania, a krewni odwiedzają się nawzajem, aby świętować, częstując się deserami i tradycyjnymi potrawami. Dzieci chodzą od drzwi do drzwi, całując starszych sąsiadów w rękę na znak szacunku, i są przez nich obdarowywane w zamian słodyczami lub niewielkimi kwotami pieniędzy.