Πώς έγινε η τουλίπα το σύμβολο της Τουρκίας και της Ολλανδίας

Την άνοιξη, οι τουλίπες είναι ένα από τα ομορφότερα θεάματα της φύσης και εμφανίζονται κάθε χρόνο με ποικίλα ζωηρά χρώματα.

Οι τουλίπες είναι ένα απλό κι όμως σημαντικό λουλούδι της ευρωπαϊκής κουλτούρας με πλούσια ιστορία αιώνων. Από την Κεντρική Ασία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και έπειτα στην Δυτική Ευρώπη, η ιστορία τις έχει καταστήσει σύμβολο και για τις τρεις στην πορεία.

Ποια είναι η ιστορία της τουλίπας;

Οι τουλίπες προέρχονται από την Κεντρική Ασία και πρώτο-καλλιεργήθηκαν στο Ιράν (Περσία) ήδη από τον 10ο αιώνα.

Πολλές ιστορικές πηγές επιβεβαιώνουν πώς ήρθαν οι τουλίπες στην Ευρώπη στην πορεία των αιώνων. Μέχρι τον 16ο αιώνα, οι τουλίπες καλλιεργούνταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αποτελούσαν τα πιο πολύτιμα λουλούδια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έγιναν σύμβολο της δύναμης της.

Οι Οθωμανοί σουλτάνοι και οι πλούσιοι ευγενείς φημίζονταν για την αγάπη τους προς τις τουλίπες. Διοργάνωναν φεστιβάλ τουλίπας, τα οποία επισκέπτονταν άνθρωποι από όλον τον κόσμο. Αυτός ο ενθουσιασμός για τις τουλίπες αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για ένα ιδιαίτερο στυλ διακόσμησης το οποίο περιελάμβανε μοτίβα με τουλίπες σε χαλιά, ρούχα, πίνακες, κτίρια και κεραμικά.

Κανείς δεν γνωρίζει με σιγουριά ποιος έφερε τις τουλίπες από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Δυτική Ευρώπη, αλλά φαίνεται πως αυτό αποδίδεται σε έναν πρεσβευτή της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος έφερε μερικούς βολβούς από τουλίπες στη Βιέννη.

Ο βοτανολόγος Carolus Clusius αύξησε τη δημοτικότητα της τουλίπας κατά τα τέλη του 16ου αιώνα. Φύτεψε βολβούς τουλίπας στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους της Βιέννης το 1573 και πραγματοποίησε την πρώτη βοτανική έρευνα στις τουλίπες το 1592.

Έπειτα, διορίστηκε διευθυντής του βοτανικού κήπου του Πανεπιστημίου του Λέιντεν, όπου και φύτεψε τουλίπες στα τέλη του 1593.

Οι τουλίπες έφτασαν έτσι στην Ολλανδία και η καλλιέργειά τους γνώρισε μεγάλη άνθιση!

Πώς έγινε η τουλίπα σύμβολο της Ολλανδίας;

Οι Ολλανδοί τρελάθηκαν τόσο πολύ με τις τουλίπες κατά τον 17ο αιώνα που το πάθος τους για το συγκεκριμένο λουλούδι προκάλεσε το φαινόμενο «Η Μανία της Τουλίπας».

Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι βολβοί τουλίπας απέκτησαν μεγάλη αξία και η αγοραπωλησία τους μπήκε στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ. Στο αποκορύφωμα της «Μανίας της Τουλίπας», ορισμένοι σπάνιοι βολβοί άξιζαν παραπάνω από ένα σπίτι!

Οι τουλίπες έγιναν δημοφιλές θέμα και στην τέχνη, ειδικά κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα, όταν οι καλλιτέχνες ζωγράφιζαν πορτρέτα νεκρής φύσης με λουλούδια. Οι πίνακες όχι μόνο αιχμαλώτιζαν την ομορφιά του λουλουδιού, αλλά και λειτουργούσαν ως σύμβολο κύρους για τους πλούσιους.

Εκτός από την ζωγραφική, οι τουλίπες είχαν σημαντική παρουσία και στην ευρωπαϊκή χειροτεχνία. Οι πορσελάνες Ντελφτ, ένα είδος μπλέ και λευκής κεραμικής, πολύ συχνά είχαν σχέδια με τουλίπες, ενώ το ίδιο μοτίβο εμφανίζεται και σε πολλά άλλα αντικείμενα.

Κατά τον 19ο και 20ο αιώνα, η καλλιέργεια τουλίπας, αλλά και διαφόρων άλλων λουλουδιών, εξελίχθηκε σε κύρια βιομηχανία της Ολλανδίας.

Η χώρα έγινε το κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου τουλίπας, με τους βολβούς της να εξάγονται σε όλη την υφήλιο. Νέες τεχνικές και ποικιλίες αναπτύχθηκαν.

Η συσχέτιση της τουλίπας με την Ολλανδία ενισχύθηκε τη δεκαετία του 1950 με το τραγούδι «Τουλίπες από το Άμστερνταμ» (Tulips from Amsterdam). Αρχικά στα γερμανικά, αλλά σύντομα βγήκαν εκδοχές και στα ολλανδικά και στα αγγλικά. Το τραγούδησε με μεγάλη επιτυχία ο Άγγλος τραγουδιστής Max Bygraves το 1958, καθώς και πολλοί άλλοι τραγουδιστές από όλον τον κόσμο έκτοτε.

Σήμερα η Ολλανδία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός τουλίπας παγκοσμίως και η τουλίπα αποτελεί κύριο μέρος της οικονομίας της χώρας. Οι τουλίπες έχουν γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή σύμβολα της Ολλανδίας και αποτυπώνονται σε πολλούς πίνακες, έργα τέχνης και σουβενίρ.

Μετάφραση: Κατερίνα Μπιζιρτσάκη, προπτυχιακή φοιτήτρια, Τομέας Μετάφρασης και Διαπολιτισμικών Σπουδών, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.